برنامه 10 ساله چین که باعث توسعه اقتصادی‌اش شد/ راز پیشرفت صنعت خودروسازی پکن
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه ایران، چین برای رسیدن به توسعه، مسیرهای مختلفی را آزمایش و گاهی در این مسیرها شکست‌های سنگین و تجربه‌های تلخی کسب کرده است. همین روند و عبرت گرفتن از تجربه‌های تلخ گذشته، امروز چین را به یکی از قدرت‌های چندبعدی جهان تبدیل کرده است.
این مسیر پرفراز و نشیب را با دید کلی می‌توان از سال 1949 تا 2012 و به دوره‌های تحت تأثیر سیاست‌های «مائو» و فقر مطلق تا بهبود اقتصادی حاصل از اقدامات «دنگ شیائوپینگ» و «جیانگ زمین» و شروع رشد علمی تحت تأثیر سیاست‌های «هو جین‌تائو» تقسیم کرد.
اگرچه در این بازه زمانی، دوره‌های منجر به تحول اقتصادی چین از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما در اینجا قصد داریم به برنامه 10ساله‌ای که در دوره «جیانگ زمین» مطرح و در دوره «شی جین‌پینگ» اجرا شد، بپردازیم؛ دوره‌ای که علم در خدمت توسعه اقتصادی-اجتماعی چین قرار گرفت و توانست آن را از کشوری که صرفاً دارای نیروی کار ارزان، منابع فراوان و وسعت سرزمینی زیادی است به کشوری با تولیدات های‌تک که در لبه دانش حرکت می‌کند و نقش ویژه‌ای در تولید علم و تکنولوژی در سطح جهان دارد، تبدیل کند.
اگر چین در دوره‌های قبل به دنبال بهبود اوضاع اقتصادی و جایگاه بین‌المللی خود بود، در این دوره تصمیم گرفت با حفظ و تقویت مزیت‌های رقابتی پیشین خود، با تکیه بر یک برنامه علمی 10 ساله، در زمینه‌هایی چون فناوری اطلاعات، روباتیک، راه‌آهن، خودروهای برقی، تجهیزات نیرو، مواد نو و زیست‌فناوری به تولید پیشرفته برسد و در این مسیر تأکید خاصی بر نوآوری، کیفیت، توسعه سبز، بازآرایی ساختاری و سرمایه انسانی داشت.
همان‌طور که گفته شد، مقدمه این برنامه در دوره «جیانگ زمین» و در سال 2010 مطرح شد. دولت چین برای رسیدن به اهداف فوق، از همان ابتدای راه و به طور کاملاً هوشمندانه‌ای به سراغ اندیشکده‌ها و نهادهای علمی رفت و از صدها اندیشکده فعال در این کشور خواست تا آثار سیاست‌های اقتصادی بر مسائل اجتماعی و آثار موضوعات اجتماعی بر اقتصاد این کشور را به طور دقیق بررسی کنند و در اختیار دولت قرار دهند.
همین آغوش باز چین روی اندیشکده‌ها باعث شد نهادهای علمی مختلفی در تدوین برنامه توسعه علمی این کشور مشارکت فکری داشته باشند. از نمونه‌های این مشارکت می‌توان به گزارش آکادمی مهندسی چین(CAE) درباره «چالش‌های فناوری تولید پیشرفته»، یادداشت‌های هشدارآمیز مرکز پژوهش‌های توسعه شورای دولتی(DRC) درباره وابستگی چین در زمینه نیمه‌هادی‌ها و فناوری اطلاعات و تحقیقات گسترده آکادمی علوم اجتماعی چین(CASS) درباره پیامدهای اجتماعی و بازار کار و توسعه نامتوازن میان شرق و غرب این کشور اشاره کرد.
چین با این مقدمه‌سازی‌ها و تکیه بر نظرات متعدد اندیشکده‌ها و نهادهای علمی، نهایتاً در سال 2015 از برنامه 10 ساله خود تحت عنوان «Made in China 2025» یا به اختصار، «MIC25» رونمایی کرد. این برنامه در واقع بر مبنای مدل دانشگاه-اندیشکده-حکومت ترسیم و طبق آن قرار شد دانشگاه‌ها، دانش پایه را تولید، اندیشکده‌ها این دانش را برای سیاست‌گذاری قابل ترجمه و دولت مرکزی آن را به برنامه ملی الزام‌آور تبدیل کند. مدلی که در ادبیات سیاست‌گذاری به آن
«knowledge brokerage» گفته می‌شود و این پیام را برای دولت‌ها به دنبال دارد که بدون پل‌زدن میان پژوهش دانشگاهی و سیاست اجرایی، هیچ تحول صنعتی بزرگی ممکن نیست.
با گذشت 10 سال از اجرای این برنامه، پژوهشگران و نهادهای پژوهشی و دانشگاهی مختلفی درباره آثار واقعی آن به مطالعه و تبادل نظر پرداختند که جمع‌بندی نظرات آنها از تأثیر مثبت «MIC25» بر اهداف ترسیم شده حکایت داشت. این اثرگذاری را در عمل هم می‌توان مشاهده کرد.
پیشرفت چشمگیر صنعت خودروسازی چین طی این ۱۰ سال و تسلط خودروسازی BYD بر بازار خودروهای برقی جهان، ظهور برندهایی چون Xpeng، NIO، Li Auto و کسب بخشی از سهم بازار اروپا، برتری چین در بازار باتری خودروهای برقی و تسلط شرکت‌هایی چونCATL بر بازار جهانی، افزایش ظرفیت تولید تراشه‌های مدرن برای پایان وابستگی در آینده، توسعه هوش مصنوعی و رونمایی از مدل‌های ملی چون Baidu ERNIE و Huawei Pangu، تبدیل چین به یکی از بازیگران کلیدی تجهیزات ریلی جهان و افزایش صادرات واگن و سیستم‌های ریلی به اروپا، آمریکای لاتین و آسیا و برتری این کشور در تولید پنل‌های خورشیدی و کسب سهم عمده بازار جهانی از جمله دستاوردهای «ساخت چین 2025» بوده است.
مدل توسعه «ساخت چین 2025» می‌تواند به عنوان یکی از مدل‌های پیشرو توسعه مورد بررسی قرار گیرد و توسط کشورهای مختلف بومی‌سازی شود. در همین راستا سفر اخیر «مسعود پزشکیان» به پکن و شرکت در بیست و پنجمین نشست سران «سازمان همکا ری شانگهای» و «شانگهای پلاس» مناسبت بسیار خوبی برای بازخوانی تجربه آموزنده چین در توسعه علمی-اقتصادی با استفاده از برنامه 10 ساله «MIC25» و تکیه این کشور بر اندیشکده‌ها و نهادهای علمی و پژوهشی است؛ تجربه‌ای که می‌تواند به ما برای رفع چالش‌های علمی، اقتصادی، اجتماعی و... کمک کند. امروز اندیشکده‌ها و نهادهای علمی مختلفی در کشور فعالیت دارند که بر تحلیل داده و آینده‌پژوهشی مسلط هستند و می‌توانند برای تدوین یک برنامه کاربردی مشابه مشارکت کنند. دولت چهاردهم می‌تواند بررسی جوانب مختلف این مدل و تلاش برای بومی‌سازی آن را در دستور کار قرار دهد تا نقش مهمی در توسعه کشور ایفا کند.
ارسال نظر