جنگی که در سایه ماند | بن سلمان، بازیگر جدید جنگ سودان | عربستان زیر پای امارات را خالی می کند؟
به گزارش اقتصادنیوز، ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، قرار است در دیدار هفته آینده خود با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در کاخ سفید درباره حمایت امارات متحده عربی از نیروهای شبه‌نظامی «نیروهای پشتیبانی سریع» (RSF) در سودان لابی کند.
میدل ایست آی نوشته است: این اقدام که پس از تماس تلفنی هفته گذشته میان محمد بن سلمان و فرمانده نیروهای مسلح سودان، عبدالفتاح البرهان، صورت می‌گیرد، نشانه‌ای از یک دخالت مستقیم کم‌سابقه ولیعهد عربستان با ترامپ درباره سودان خواهد بود.
جنگی که در سایه ماند
تا همین حالا، جنگی که از آوریل ۲۰۲۳ در سودان جریان دارد، از نظر دیپلماتیک در سایه جنگ غزه، تنش‌ها با ایران و بازگشت سوریه به محور منطقه‌ایِ نزدیک به آمریکا قرار گرفته بود.
اما تصرف «الفاشر»، پایتخت دارفور شمالی، توسط نیروهای پشتیبان سریع و گزارش‌هایی از تجاوز جنسی و کشتار جمعی در این شهر، دوباره تمرکز جهانی را به جنگ سودان برگردانده است.
امارات در طول جنگ از نیروهای پشتیبان سریع حمایت کرده و از مسیرهایی در جنوب‌شرقی لیبی، چاد و اخیراً بندر «بوصاصو» در ساحل پونتلند سومالی تجهیزات ارسال کرده است. ابوظبی همچنان این اتهامات را رد می‌کند.
چندین منبع که جنگ را رصد می‌کنند به میدل ایست آی گفته‌اند که اطلاعات داخلی‌شان نشان می‌دهد جنگ اطلاعاتی میان حساب‌های مرتبط با عربستان و امارات در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده است: حساب‌های نزدیک به امارات تلاش می‌کنند خبرنگاران و سازمان‌هایی که درباره جنایات نیروهای پشتیبان سریع گزارش می‌دهند را بی‌اعتبار کنند، در حالی که حساب‌های نزدیک به عربستان محتوای مشابه را تقویت می‌کنند.
ترامپ باید وارد میدان شود
منبعی سودانی که درباره تماس تلفنی میان محمد بن سلمان و البرهان مطلع بوده، گفت که البرهان به ولیعهد عربستان گفته است که بدون فشار آمریکا بر امارات، جنگ سودان پایان نخواهد یافت. این منبع به میدل ایست آی گفت که محمد بن سلمان به البرهان قول داده این موضوع را با ترامپ مطرح می‌کند.
یک دیپلمات عرب در منطقه نیز گفت که ابوظبی انتظار دارد سفر محمد بن سلمان به واشنگتن منجر به چنین فشاری شود.
یک مقام غربی که با برنامه گفت‌وگوها درباره سودان آشناست، به میدل ایست آی گفت: «او (ولیعهد عربستان) فرصت را مناسب می‌بیند تا بین ترامپ و محمد بن زاید شکاف بیندازد.»
اختلاف عربستان و امارات بر سر سودان؟
محمد بن زاید، حاکم ۶۴ ساله امارات، و محمد بن سلمان، ولیعهد ۴۰ ساله عربستان، زمانی رابطه بسیار نزدیکی داشتند. هر دو کشور پادشاهی‌هایی هستند که شریک امنیتی و اقتصادی کلیدی آمریکا محسوب می‌شوند. خانواده‌های آل سعود و آل نهیان نیز به‌طور مستقیم با ترامپ و به‌ویژه با دامادش، جارد کوشنر، رابطه نزدیک داشته‌اند؛ کسی که با قطر نیز معاملات اقتصادی دارد.
حدود یک دهه پیش، عربستان و امارات با هم قطر را محاصره کردند و در جنگ داخلی یمن دخالت کردند. جنگجویان سودانی ـ عمدتاً از نیروهای پشتیبان سریع برای ائتلاف سعودی-اماراتی در یمن جنگیدند و منابع سودانی به میدل ایست آی گفته‌اند که تعداد کمی از این نیروها همچنان در عربستان، نزدیک مرز یمن، حضور دارند.
دیپلمات‌های منطقه می‌گویند که عربستان و امارات اکنون در یمن بیشتر شبیه رقیب هستند؛ جایی که امارات از یک دولت جدایی‌طلب در جنوب حمایت می‌کند که با دولت مورد حمایت عربستان در تضاد است.
پس از ناکامی در شکست حوثی‌ها، گروهی که حملاتشان علیه کشتی‌ها در دریای سرخ باعث افزایش محبوبیتشان شد، ریاض به دنبال سازش با آنان رفته است.
با وجود این، پادشاهی‌های حوزه خلیج فارس معمولا از آشکار کردن اختلافات خود در کاخ سفید خودداری می‌کنند. فشار برای محاصره قطر، یکی از معدود مواردی بود که این کشورها چنین کاری کردند و بعدها تلاش کردند این موضوع را پشت سر بگذارند.
کاخ سفیدِ دوران ترامپ متفاوت است
ترامپ به دیپلمات‌های رسمی آمریکا اعتماد چندانی ندارد و به تعامل مستقیم رهبران اهمیت بیشتری می‌دهد. عربستان و ترکیه مجبور بودند شخصا ترامپ را متقاعد کنند تا تحریم‌های سوریه را کاهش دهد. رهبران عرب نیز در نیویورک او را برای پیشبرد توافق آتش‌بس در غزه تحت فشار قرار دادند.
تصمیم ولیعهد برای مطرح کردن مستقیم مساله سودان با ترامپ، نشان‌دهنده شناخت او از شیوه کار این دولت است. اما همچنین بازتابی از انزوای امارات در پرونده سودان است.
امارات در سودان تنها مانده است
مصر، متحد نزدیک امارات، هم‌اکنون در حال افزایش حمایت نظامی از ارتش سودان است؛ همان‌طور که ترکیه نیز چنین کرده است.
حسین ابیش، پژوهشگر موسسه کشورهای عرب خلیج در واشنگتن، به میدل ایست آی گفت: «وقتی مصر و عربستان در یک موضوع همسو شوند، عملاً یک اجماع عربی شکل گرفته است. در مورد سودان و برخی پرونده‌های دیگر، امارات برخلاف این اجماع حرکت می‌کند.»
ابیش افزود که عربستان و امارات اکنون راحت‌تر اختلافاتشان را مطرح می‌کنند، زیرا نگرانی‌شان از ایران کاهش یافته، بنابراین فضای رقابت بازتر می‌شود.
سودان دقیقا آن سوی دریای سرخ در مقابل عربستان قرار دارد، اما امارات در زمین بسیار فعال‌تر بوده است.
میدل ایست آی در ژانویه ۲۰۲۴ گزارش داد که امارات از طریق شبکه‌ای پیچیده از خطوط تأمین و متحدان در لیبی، چاد و اوگاندا، سلاح در اختیار نیروهای پشتیبان سریع قرار می‌دهد.
در گزارش‌های اخیر نیز از وجود دو پایگاه اماراتی در داخل سودان و استفاده از بندر بوصاصو در سومالی به عنوان بخشی از مسیرهای ارسال کمک به نیروهای پشتیبان سریع خبر داده شده است.
جنگ سودان از آوریل ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که تنش دیرینه میان ارتش تحت رهبری البرهان و نیروهای پشتیبان سریع به رهبری محمد حمدان دقلو (حمیدتی)، متحد نزدیک امارات، به درگیری مستقیم تبدیل شد.
عربستان پس از آغاز جنگ نقش میانجی را بر عهده گرفت. دیپلمات‌های غربی و عرب می‌گویند که ریاض این فرصت را به عنوان راهی برای بازسازی وجهه دیپلماتیک خود پس از جنگ خونین یمن می‌دید.
گفته می‌شود عربستان از مداخله امارات در سودان چنان ناراحت بود که ابتدا نمی‌خواست اجازه دهد ابوظبی وارد گروه «چهارجانبه» ـ شامل آمریکا، مصر و عربستان ـ برای میانجی‌گری در جنگ شود. عربستان نهایتا پس از فشارهای سطح بالا از سوی واشنگتن کوتاه آمد.
در تماس تلفنی با محمد بن سلمان، البرهان گفت که نیروهای پشتیبان سریع تبدیل به «ماشین کشتار» شده و بدون کمک امارات قادر به این اقدامات نبود. البرهان که خود نیروهایش نیز به ارتکاب جنایات جنگی متهم هستند، در این تماس گفت که جنگ، نبرد بین «دو ژنرال» نیست و فهرستی از جنایات نیروهای پشتیبان سریع در سراسر کشور ارائه کرد.
اگرچه عربستان خود را میانجی معرفی می‌کند، چندین منبع سودانی و غربی گفته‌اند که ترجیح واقعی ریاض در طول جنگ، «ثباتی» است که به باورش ارتش سودان (SAF) می‌تواند فراهم کند.
با این همه، اکثر دیپلمات‌های عربی و آمریکایی انتظار ندارند سودان محور اصلی گفت‌وگوهای سفر ولیعهد باشد؛ زیرا معامله‌های تسلیحاتی، هوش مصنوعی و انرژی هسته‌ای در اولویت قرار دارند.
جنگ سودان تاکنون ده‌ها هزار کشته و دست‌کم ۱۳ میلیون آواره برجای گذاشته است. نیروهای پشتیبان سریع به ارتکاب قتل‌عام‌های گسترده و حتی نسل‌کشی در دارفور متهم است. ارتش سودان نیز به جنایات جنگی متهم شده است.
ارسال نظر