ضربات طرح صلح ترامپ به دولت نتانیاهو | کشورهای منطقه از صلح در غزه نفع می برند؟

به گزارش اقتصادنیوز، هفته آینده که هواپیمای رئیس جمهور آمریکا در خاورمیانه به زمین می نشیند، دونالد ترامپ برای پذیرش مسئولیت های جدیدی وارد میدان خواهد شد. او در پی توافق صلح در غزه اعلام کرد که خودش نقش رهبری هیئت صلح را به عنوان دولتی مرکزی در غزه، بر عهده خواهد گرفت.

رهبری هیئت صلح

شان متیوز در میدل ایست ای نوشت: ترامپ خود را در رأس کمیته‌ای قرار داده است که بر اساس مفاد توافق صلح، قرار است نظارت بر امور غزه را در دست بگیرد. کارشناسان معتقدند که با وجود اینکه مردم فلسطین او را انتخاب نکرده‌اند، قرار گرفتن ترامپ به عنوان ناظر نهایی بر این منطقه می‌تواند دوام آتش‌بس جاری را تضمین کند. دیوید شنکر، مقام سابق ارشد آمریکایی و عضو موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، در این باره گفت: این توافق مهر تأیید عملکرد ترامپ خواهد بود، او مالک این توافق است و نمی‌خواهد شکست بخورد.

وجود یک هیئت بزرگ از ذینفعان با اهداف مختلف در توافق صلح جاری در غزه، تا حدی ماهیت و روح آتش‌بسی را که ترامپ برقرار کرده است، نشان می‌دهد.

خبر مرتبط

جنگ و گرسنگی «ژن‌ کودکان غزه» را تغییر داد؟ | این گرسنگی، مهندسی شده است

اقتصادنیوز: تنها در ماه اوت، 13 هزار کودک فلسطینی دچار سوءتغذیه حاد بودند که قحطی آن توسط سازمان ملل تأیید شده است. شرایط موجود باعث ایجاد اثرات اپی‌ژنتیک طولانی‌مدت و شدید بر کودکان و نسل‌های بعدی خواهد شد.

ضربه کلیدی به دولت نتانیاهو؟

در روی یکی از صندلی‌ها، مقامات اسرائیل نشسته اند. کارشناسان می‌گویند ترامپ با مهارت خود توانست نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، را برای موافقت با آتش‌بس غزه قانع کند. اگرچه اسرائیل هنوز کنترل بیش از نیمی از غزه را در اختیار دارد و برای عقب نشینی بیشتر اختیارات زیادی را دارد، اما کارشناسان معتقدند که طرح ترامپ، دو ضربه کلیدی به دولت نتانیاهو وارد کرد؛ نخست، مخالفت با الحاق یا اشغال کامل غزه، و دوم، مخالفت با جابه‌جایی اجباری فلسطینی‌ها از غزه به دیگر کشورها.

وجود چنین بندهایی در برنامه ۲۰ ماده ای آمریکا، نشان از توجه به منافع دیگر اعضای هیئت ترامپ، یعنی کشورهای عرب و مسلمان می دهد.

ترامپ قصد دارد نیروهای حافظ صلح به غزه اعزام شوند و بازسازی این منطقه، توسط کشورهای عربی، تأمین مالی شود.

در شرایطی که جنگ افروزی های اسرائیل به مدت دو سال متوالی در غزه ادامه داشته است، سازمان ملل نیز اقدامات اسرائیل برای نسل‌کشی علیه مردم فلسطین را تایید کرده است.

تمامی این موارد، برنامه صلح ترامپ را در تاریخ مداخله آمریکا در مناقشه اسرائیل و فلسطین را منحصر به فرد ساخته است.

اسرائیل نمی‌خواست این مناقشه بین‌المللی شود

مایکل وحید حنا، مدیر برنامه آمریکا در گروه بحران بین‌المللی به میدل ایست ای گفت: اسرائیل هیچ‌گاه نمی‌خواست این مناقشه بین‌المللی شود. او در ادامه تاکید کرد که قدرت خارجی اصلی در این مناقشه چند دهه ای، همواره آمریکا بوده است؛ کشوری که خود را نه به عنوان میانجی، بلکه به عنوان شریک اسرائیل و همراه معرفی کرده است.

حنا افزود: تفاوت وضعیت کنونی با گذشته، در این است که ممکن است اکنون شاهد پدید آمدن یک نیروی متوازن کننده باشیم. تصاویر منتشرشده از مذاکرات آتش‌بس در شهر تفریحی شرم‌الشیخ مصر نشان می‌دهد که ترامپ چه تعداد از رهبران عرب و مسلمان را برای پیشبرد توافق صلح گرد هم آورده است. در این مذاکرات، حسن محمود رشاد، رئیس سازمان اطلاعات مصر، ابراهیم کالین، همتای ترکیه‌ای او، و محمد بن عبد الرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، حضور داشتند و با تیم‌های اسرائیلی و حماس گفتگو کردند. یک مقام سابق ارشد آمریکایی که در مذاکرات پیشین غزه شرکت داشت، گفت که حضور ترکیه احتمالاً نقش کلیدی در متقاعد کردن حماس برای آزادسازی گروگان‌ها به صورت یک‌جا داشته است، به ویژه پس از اینکه اسرائیل آتش‌بس ژانویه را یک‌طرفه شکست. او افزود: اردوغان نقش مهمی در جلب اعتماد حماس به تضمین آمریکا داشت، او به حماس قول داده که اسرائیل به آتش‌بس پایبند خواهد بود. نقش اردوغان احتمالا بسیار بیشتر از قطر و مصر بود و حماس، نمی‌خواست روی او را زمین بگذارد.

مرحله اول توافق در حال اجراست

قرار است که روز دوشنبه، دونالد ترامپ وارد اسرائیل شود و برنامه صلح خود را در کنیست ارائه دهد. به گزارش آکسیوس، او قرار است که پس از اسرائیل، برای شرکت در اجلاس رهبران عرب و اروپایی درباره آینده غزه، به مصر سفر کند.

تا روز جمعه، حماس و گروه‌های دیگر در غزه ۷۲ ساعت فرصت دارند تا۲۰ گروگان زنده و همچنین اجساد ۲۸ نفر دیگر را تحویل دهند. در مقابل، اسرائیل از برخی مناطق غزه عقب‌نشینی، و حملات خود را متوقف کرده است. همچنین قرار است نزدیک به ۲۰۰۰ زندانی فلسطینی و اجساد ۳۶۰ فلسطینی آزاد شوند، اگرچه آزادسازی زندانیان مشهور و محبوبی مانند مروان برغوتی که حماس امیدوار بود آزاد شوند، در این مرحله صورت نمی گیرد.

گام های بعدی توافق دشوارتر است...

به نظر می رسد که اجرای گام‌های بعدی برنامه صلح ترامپ، دشوارتر باشد. اسرائیل هنوز کنترل ۵۸ درصد از غزه را در اختیار دارد و طرح هیچ زمان‌بندی مشخصی برای عقب‌نشینی کامل و همچنین جزئیات «منطقه امنیتی» احتمالی، ارائه نداده است. این برنامه ۲۰ ماده ای همچنین پیشنهاد می‌کند که غزه توسط کمیته تکنوکرات فلسطینی اداره شود، کمیته ای که حماس در آن هیچ نقشی نخواهد داشت. همچنین قرار است که نیروی پلیس فلسطین توسط مصر آموزش داده شوند..

شخص دونالد ترامپ نیز قرار است که ریاست یک هیئت صلح را برای نظارت بر این کمیته برعهده بگیرد. توافق همچنین خواستار خلع سلاح حماس است، اما این گروه اصرار دارد که سلاح‌های دفاعی خود را حفظ کند.

علاوه بر این، قرار است که یک نیروی بین‌المللی تثبیت‌کننده در غزه مستقر شود، گروهی که احتمالاً شامل نیروهای عرب و مسلمان خواهد بود. کارشناسان هشدار می‌دهند که ترامپ در این زمینه‌ها تحت فشارهای مختلف ترکیه، کشورهای خلیج عربی، مصر و اسرائیل قرار خواهد گرفت.

تمامی این موارد، نقاطی هستند که به باور تحلیلگران، ترامپ را تحت فشارها و تأثیرات متفاوت قرار خواهد داد؛ چرا که هر کشور یا گروه می‌خواهد او را به سمت منافع خود هدایت کند.

این کشورها همه اهداف متفاوتی را در قبال فلسطینی‌ها دارند. برای نمونه، حضور نیروهای حافظ صلح ترکیه ممکن است موجب اطمینان خاطر حماس شود، اما یک مقام آمریکایی اعلام کرده که اسرائیل نقش آنها را رد خواهد کرد

از سوی دیگر، مصر نیز خواستار مشارکت بیشتر سازمان آزادی‌بخش فلسطین در غزه است، اقدامی که نتانیاهو به شدت با آن مخالف است. دیوید شنکر درباره این پیچیدگی‌ها گفت: این دولت به آسانی حواسش‌پرت می‌شود. چنین طرحی نیازمند مشارکت طولانی‌مدت در سطوح ارشد برای حل و فصل این جزئیات است؛ در غیر این صورت، چنین توافقی تنها یک برنامه تبادل گروگان خواهد بود.

نقش مشاوران ترامپ در آینده بازسازی غزه

تاکنون برخی جزئیات از نحوه اجرای برنامه صلح ترامپ با توجه به نقش نمایندگان و مشاوران او آشکار شده است. بر اساس انتظارها، تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا قرار است که به هیئت صلح ترامپ بپیوندد و در تصمیم‌گیری‌های کلیدی نقش داشته باشد. میراث بلر با تهاجم سال ۲۰۰۳ به عراق و همچنین مشارکت برخی اعضای موسسه او در بنیاد بشردوستانه غزه، همراه با ابهامات و انتقادات تاریخی است، اما تجربه و روابط او در منطقه هنوز ارزشمند تلقی می‌شود. طرح ترامپ به وضوح قصد دارد ماموریت این بنیاد را پایان دهد و وظیفه توزیع کمک‌ها را مجدداً به سازمان ملل بازگرداند. اقدامی که نشان‌دهنده تلاش برای تمرکز قدرت و شفافیت بیشتر در روند بازسازی غزه است.

به گفته کریستین کواتز اولریچسن، پژوهشگر خاورمیانه، ترامپ احتمالاً بر بلر و جرد کوشنر، داماد خود و مشاور ارشد سابقش، برای مدیریت مسائل مهمی مانند خلع سلاح حماس، اداره حکومت محلی و بازسازی زیرساخت‌های غزه تکیه خواهد کرد. بلر دارای روابط نزدیک با امارات است و کوشنر نیز از طریق صندوق سرمایه‌گذاری خود روابط مالی و سیاسی محکمی با قطر، امارات و عربستان سعودی دارد. او همچنین ارتباط نزدیکی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دارد.

اولریچسن افزود که این دو، یعنی بلر و کوشنر، به‌احتمال زیاد از نفوذ آمریکا بر دولت اسرائیل و همچنین از نفوذ کشورهای خلیج بر گروه‌های فلسطینی برای حفظ آتش‌بس و اجرای برنامه صلح استفاده خواهند کرد. به عبارت دیگر، این تیم نقش یک پل میان قدرت‌های منطقه‌ای و آمریکا را دارد و تلاش می‌کند تا تضاد منافع میان اسرائیل، کشورهای عرب و گروه‌های فلسطینی را مدیریت کرده و ثباتی نسبی را در غزه ایجاد کند.