اردوغان؛ به سلاح‌های مورد علاقه‌اش می‌رسد؟ | ترامپ دست دوستی به سوی ترک‌ها دراز کرد

به گزارش اقتصادنیوز، اردوغان در آمریکا و در دیدار با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور این کشور به یک پیروزی بزرگ دست پیدا کرد. حالا واشنگتن آماده است تا سلاح‌هایی را که سال‌هاست ترکیه برای آن چانه‌زنی می‌کند به دست آنکارا بسپارد.

یاسمین السباوی در میدل‌ایست‌آی نوشت: آلپ ارسلان بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه، پس از خروج از کاخ سفید در روز پنج‌شنبه اعلام کرد ایالات متحده و ترکیه توافقی را برای آغاز همکاری در توسعه استراتژیک انرژی هسته‌ای غیرنظامی امضا کردند. 

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، پیش‌تر پس از دیدار با همتای ترک خود، از یک "اعلان مهم" خبر داده بود.

پیروزی بزرگ برای آنکارا

این اقدام یک پیروزی برای آنکارا محسوب می‌شود، چرا که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، در دوران دولت دموکرات قبلی در واشنگتن چهره‌ای محبوب نبود.

دو مقام سابق آمریکایی این هفته به "میدل ایست آی" گفتند که ترامپ قصد دارد درباره انرژی هسته‌ای و معاملات معدنی با اردوغان مذاکره کند. بایراکتار در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ما فرآیند جدیدی را آغاز کرده‌ایم که شراکت عمیق و چندجانبه بین ترکیه و ایالات متحده در زمینه انرژی هسته‌ای را بیش از پیش تقویت خواهد کرد. او افزود که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، یادداشت تفاهمی در زمینه همکاری استراتژیک هسته‌ای غیرنظامی با ترکیه امضا کرده است. تام باراک، سفیر ایالات متحده در ترکیه، به خبرنگاران در خارج از کاخ سفید تأیید کرد که توافق انجام شده است.

اما این تنها خبر نبود. کمی پس از خروج اردوغان از دفتر بیضی، وزارت امور خارجه ایالات متحده اعلام کرد که بازگشایی خط لوله عراق-ترکیه را برای ازسرگیری صادرات نفت کردستان به ترکیه تسهیل کرده است.

در بیانیه‌ای آمده است: ما از اعلام این خبر که دولت عراق با دولت اقلیم کردستان (KRG) و شرکت‌های بین‌المللی به توافق رسیده است، استقبال می‌کنیم.

جریان این خط لوله از مارس ۲۰۲۳ به دلیل اختلاف بر سر اینکه آیا دولت عراق یا دولت اقلیم کردستان باید درآمد آن را جمع‌آوری کند، متوقف شده بود.

در این بیانیه همچنین آمده است: این توافق شراکت اقتصادی سودمند متقابل بین ایالات متحده و عراق را تقویت خواهد کرد، محیط سرمایه‌گذاری پایدارتری را در سراسر عراق برای شرکت‌های آمریکایی تشویق می‌کند، امنیت انرژی منطقه‌ای را بهبود می‌بخشد و حاکمیت عراق را تقویت می‌کند.

دوستی

هنگامی که اردوغان روز پنج‌شنبه برای اولین بار از سال ۲۰۱۹ به کاخ سفید بازگشت، ترامپ فرصت را غنیمت شمرد و بلافاصله شروع به ستایش او کرد، از جمله با این درخواست که اردوغان برای "نمایندگان" خود که اکنون در سوریه پس از اسد رهبری را بر عهده دارند، اعتبار قائل شود.ترامپ به خبرنگاران گفت: من احترام زیادی برای این مرد قائلم.

او افزود: وقتی به دلیل انتخابات تقلب‌آمیز [در سال ۲۰۲۰] تبعید شدم - او بهتر از هر کس دیگری درباره انتخابات تقلب‌آمیز می‌داند - وقتی در تبعید بودم، ما همچنان دوست بودیم. این همیشه راه خوبی برای آزمایش دوستی است.

ترکیه به دلیل موقعیت استراتژیک خود در دریای سیاه، نقش میانجی بین روسیه و اوکراین ایفا کرده و در گذشته تبادل زندانیان بین این دو کشور را تسهیل کرده است. اردوغان و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، خود را شرکای منطقه‌ای می‌دانند، و ترامپ نیز اخیراً ارتباط خود با رهبر روسیه را احیا کرده است، هرچند این رابطه در هفته‌های اخیر مورد آزمون قرار گرفته است.

در چارچوب ناتو، ارتش ترکیه از نظر اندازه پس از ایالات متحده در رتبه دوم قرار دارد، اما این کشور به شدت در حال لابی برای دریافت جت‌های جنگنده اف-۳۵، یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی جهان، است. همچنین مذاکراتی درباره اف-۱۶ یا دست‌کم موتورهای آن، که تنها از ایالات متحده قابل تأمین است، در جریان است.

اردوغان این هفته به شبکه فاکس نیوز گفت که حماس را یک سازمان تروریستی نمی‌داند، بلکه آن را یک گروه مقاومت می‌بیند. او همچنین اظهار داشت که اسرائیل در غزه مرتکب نسل‌کشی شده است. دولت ترامپ به طور کامل با هر دو دیدگاه مخالف است. در سوریه، جایی که نیروهای کرد مورد حمایت ایالات متحده در شمال همچنان برای ترکیه یک مشکل هستند، حمایت اردوغان از نیروهای شورشی به رهبری احمد الشرا، رئیس‌جمهور کنونی، مسیر این کشور را تغییر داده و منتقدان هشدار داده‌اند که آنکارا ممکن است کنترل بیش از حدی بر دمشق داشته باشد.

ترامپ روز پنج‌شنبه در دفتر خوددر حضور ده‌ها خبرنگار به اردوغان گفت: آنها(هیات حاکمه سوریه) نمایندگان شما هستند. فکر می‌کنم باید اعتبار این کار را به خودتان اختصاص دهید.

ترامپ در سبکی جسورانه‌تر از دیپلماسی عمومی که جهان از این رئیس‌جمهور ایالات متحده انتظار دارد، گفت: اعتبارش را بپذیرید. برای ۲۰۰۰ سال شما سعی کرده‌اید سوریه را تسخیر کنید. 

ترامپ گفت که اردوغان همراه با رهبران قطر و عربستان سعودی -از او خواستند تحریم‌های چندین دهه‌ای ایالات متحده علیه سوریه را لغو کند تا این کشور ویران‌شده فرصتی برای بازسازی داشته باشد.

ترامپ گفت: فکر نمی‌کنم آنها می‌توانستند با آن تحریم‌ها زندگی کنند. من تحریم‌ها را لغو کردم تا به آنها فرصتی برای نفس کشیدن بدهم، اما رئیس‌جمهور [اردوغان] یکی از کسانی بود که مسئول این کار بود. او از من خواست این کار را انجام دهم.

ویل تادمن، پژوهشگر ارشد برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)، به "میدل ایست آی" گفت که دولت ترامپ سرمایه دیپلماتیک و سیاسی قابل‌توجهی را به مسئله سوریه اختصاص داده است، اما همچنان نشان می‌دهد که قصد ندارد بودجه‌ای برای تثبیت سوریه تأمین کند و نمی‌خواهد نقش بزرگی در سوریه در درازمدت ایفا کند.

او افزود که ترامپ می‌خواهد بازیگران منطقه‌ای، از جمله ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس، هزینه بازسازی سوریه را تأمین کنند.

تادمن همچنین گفت که اردوغان نگران درگیری با اسرائیل در سوریه است و منابع کافی برای اختصاص بودجه قابل‌توجه به بازسازی و تثبیت سوریه را ندارد.

پیش از سفر اردوغان به ایالات متحده، او از ترامپ به عنوان یک «دوست ارزشمند» یاد کرد. اردوغان روز پنج‌شنبه در اظهارات کوتاهی به خبرنگاران در دفتر بیضی گفت که این دو نفر توانسته‌اند سطح روابط خود را به افق جدیدی ارتقا دهند.

او گفت: ما درباره موضوعات زیادی بحث کردیم، به‌ویژه درباره اف-۱۶ و مسائل دیگر. ما این موضوعات را پیگیری خواهیم کرد... ما همیشه آماده‌ایم تا هر کاری که لازم است انجام دهیم و به مسئولیت‌های خود عمل کنیم.

این راز نیست که دولت قبلی بایدن و به طور کلی حزب دموکرات از سوابق ترکیه در آنچه آنها اقدامات غیردموکراتیک و نقض حقوق بشر می‌نامیدند، چندان راضی نبودند.

از سوی دیگر، ترامپ مدت‌هاست که اردوغان را به عنوان یک شریک معامله‌گر آشکار مانند خودش می‌بیند و اغلب تحسین خود را از رهبرانی که یان برمر از گروه اوراسیا آنها را دارای شخصیت اقتدارگرا»توصیف کرده، ابراز کرده است.

ترامپ درباره اردوغان گفت: او آدم سرسختی است و در کشورش کار فوق‌العاده‌ای انجام می‌دهد.

اشاره به اف-۳۵

ترکیه یکی از شرکای اصلی کنسرسیوم اف-۳۵ بود و مسئول تولید برخی از قطعات آن بود. ایالات متحده در حال حاضر شش فروند اف-۳۵ که برای ترکیه ساخته شده و هزینه آن کاملا پرداخت شده است را در انبار نگه داشته، اما این هواپیماها از سال ۲۰۱۹ به دلیل اخراج ترکیه از برنامه تولید مشترک پس از خرید سیستم دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسیه، بلاتکلیف مانده‌اند.

ترامپ افزود: اردوغان یک ارتش فوق‌العاده و قدرتمند ساخته است که از تجهیزات زیادی از ما استفاده می‌کند. آنها می‌خواهند اف-۱۶ و اف-۳۵ و چیزهای دیگری بخرند، ما درباره این موضوع با آنها صحبت خواهیم کرد.

پیش از دیدار در کاخ سفید، ترکیه اعلام کرد که برخی از تعرفه‌ها بر واردات از ایالات متحده را لغو کرده و شایع شد که قصد دارد صدها هواپیمای بوئینگ و جت‌های لاکهید مارتین را خریداری کند.

ترامپ گفت: فکر می‌کنم او در خرید چیزهایی که دوست دارد بخرد موفق خواهد بود، و بار دیگر به نظر می‌رسید که به اعلام احتمالی اشاره می‌کند.

او به خبرنگاران گفت: ما درباره سیستم [موشکی] پاتریوت که بهترین سیستم است بحث خواهیم کرد... درباره اف-۳۵ صحبت خواهیم کرد. این تنها چیزی بود که ترامپ درباره محتوای گفت‌وگوهای پشت درهای بسته فاش کرد.

ترامپ افزود: ما تجارت زیادی با ترکیه داریم. آنها محصولات عالی تولید می‌کنند. 

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اوایل سال جاری شخصاً با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، برای جلوگیری از فروش اف-۳۵ به ترکیه لابی کرد.

ده‌ها قانونگذار آمریکایی نیز اعلام کرده‌اند که با این فروش مخالف‌اند، بخشی از این مخالفت به دلیل رقابت ترکیه با یونان است. یونان قبلاً توافقی برای خرید ۲۰ فروند اف-۳۵ امضا کرده و گزینه‌ای برای خرید ۲۰ فروند دیگر دارد. ترکیه نیز به دنبال خرید ۴۰ فروند از این هواپیماها است.