ماجرای استخاره نگران کننده پزشکیان چه بود؟/ مصایب رئیس جمهور در سالی که گذشت
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه ایران، هنوز تصویر آن استخاره اولین، شاهد مثال مشخص بودن راه دشواری است که پیش روی نهمین رئیس جمهوری ایران قرار گرفت. مسیری ناهموار با بروز مصایب بزرگ ناگهانی و وجود مشکلات انباشتی که می‌توانست هر دولتی را در نیمه راه از حرکت باز بدارد و با این حال دولت چهاردهم به مدد ابتنا بر عناصری همچون «گفتمان وفاق ملی»، «فراهم ساختن زمینه‌های تقویت انسجام ملی» و تلاش برای بهره‌گیری از نیروی نخبگانی توانسته است تا به امروز آن را با تبعاتی به نسبت کمتر از آنچه محتمل بود بپیماید. آن استخاره عصر روز سه‌شنبه 9 مرداد 1403 و آمدن آیه 38 سوره اعراف هنگام قدم گذاشتن به ساختمان ریاست جمهوری که پزشکیان و همراهانش محمد مخبر و محمدی گلپایگانی را برای لحظاتی نگران و ناخرسند ساخت، تفسیری داشت که با اشاره به نتایج نامطلوب عملکرد پیشینیان، تذکری بود برای هوشیار بودن در مقام مواجهه با مصایب پیش رو. مصایبی که منشأ آنها خارج از عملکرد خود دولت و عمدتاً به مشکلات انباشته شده از گذشته، واقعیات اقلیمی، عوامل بیرونی و تحولات بین المللی مرتبط بود. حالا در این جملات پزشکیان اینگونه روایت می‌شود که « دولت‌ها گیرند و ما هم گیریم، ما که بدجوری هم گیر هستیم. از روزی که هستیم مصیبت می‌بارد و دست بردار هم نیست. تا می‌خواهیم به یک ساحل برسیم مصیبت دیگری می‌آید، ولی ما تا آخر هستیم. شور و شوقی که در مردم ایجاد شد سرمایه بزرگی است. باید تلاش کنیم این شور و شوق را حفظ کنیم و با مردم درباره مشکلاتی که گرفتار آن هستیم راه‌حل پیدا کنیم.»
تحولات ناگوار منطقه
نخستین مصیبت اندکی پس از ساعت 1 بامداد 10 مرداد در قلب تهران و با وقوع عملیات تروریستی رژیم صهیونیستی علیه شهید اسماعیل هنیه رهبر سیاسی فقید حماس که از میهمانان مراسم تحلیف بود، اتفاق افتاد. این ترور که در امتداد حمله تروریستی رژیم به ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق در13 فرودین 1403، دومین تعرض آشکار صهیونیست‌ها به تمامیت ارضی ایران بود؛ آغاز روندی از تجاوز آشکار که در جنگ 12 روزه به اوج خود رسید. روندی که در خلال آن با به شهادت رسیدن اثرگذارترین رهبران حزب‌الله لبنان و جنبش فلسطینی حماس و تحولات منطقه‌ای مهم دیگر جبهه مقاومت را به عنوان یکی از مؤلفه‌های اثرگذار در سیاست منطقه‌ای ایران تحت تأثیرات نامطلوب قرار داد. سلسله‌ای از اتفاقات ناگوار که پس از پیروزی زودگذر عملیات 7 اکتبر حماس آغاز شد و پس از ترور رهبران و فرماندهان جبهه به سقوط دولت بشار اسد در سوریه رسید و خواه ناخواه در شرایط و راهبردهای منطقه‌ای ایران اثر داشت و منازعات امنیتی و بحران‌های جدی را در نخستین سال فعالیت به دولت چهاردهم تحمیل کرد. بحرانی که با آن ترور جنایتکارانه آغاز شد و به تجاوز و جنایات رژیم صهیونیستی در نبرد تحمیلی 12 روزه رسید. هر چند شکل گرفتن انسجام ملی که ریشه‌های تقویت آن را باید در اقداماتی همچون سهیم ساختن بیش از پیش همه اقوام و مذاهب در عرصه مدیریت کشور جست‌وجو کرد؛ در کنار توانمندی آفندی و پدافندی، قدرت موشکی و جانفدایی نیروهای مسلح، به عامل مقاومت، قدرت نمایی و پیروزی ایران در صحنه این نبرد تبدیل شد.
ناملایمات اجتماعی
مشکلات انباشتی در حوزه مسائل اجتماعی نیز از مواردی بود که خیلی زود خود را به عنوان دست‌اندازهای جدی پیش روی دولت پزشکیان به رخ کشیدند. تنش‌های فرهنگی اجتماعی که از پاییز 1401 حول موضوع نحوه پوشش زنان آغاز شده بود حالا با موعد اجرای لایحه عفاف و حجاب تدوین شده در دولت و مجلس پیشین پیش روی رئیس جمهوری بود که با وعده تغییر رویکرد در مواجهه با مسائل اجتماعی و سبک زندگی از مردم رأی گرفته بود و این در حالی بود که مجلس جدیدالتشکیل با اکثریتی کاملاً متفاوت از ایده‌های اجتماعی- فرهنگی دولت شکل گرفته بود. 23 آذر ماه 1403 موعدی بود که مصوبه عفاف و حجاب ابلاغ می‌شد و در صورت ابلاغ می‌توانست یکی از جدی‌ترین تعارضات در برابر دولت باشد. با این حال تأسی دولت به وفاق و حل مسائل از مسیر گفت‌وگو، همکاری و همگرایی اعضای حقیقی و حقوقی شورای عالی امنیت ملی را به این اتفاق نظر رساند که از اختیار قانونی خود برای جلوگیری از ابلاغ آن قانون جلوگیری کنند.
مصیبت جهانی ترامپ
پزشکیان سیاست خارجی دولتش را با بازگشت جدی‌تر به مسیر گفت‌وگو، تقویت روابط منطقه‌ای و حل حرکت به سمت حل مسائل با غرب آغاز کرد. برای چنین طرح‌ریزی و راهبردی نامناسب‌ترین اتفاق ممکن بازگشت ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا بود. مردی که کاخ سفید را به جایی برای تصمیمات خلق‌الساعه و پیش‌بینی‌ناپذیر تبدیل کرد و این برای همه جهان به معنای تکرار مصیبت بود و برای ایران به معنای بازگشت سیاست فشار حداکثری و افزایش تنش. واقعیاتی که خواه ناخواه و خارج از کنترل قوه اجرایی، تأثیرات منفی بر اقتصاد ایران داشت. در عمل هم اگر چه سیاست خارجی دولت و تصمیم کلان حاکمیت به صرف تأمین منافع مردم ایران بر مدار انجام مذاکرات غیرمستقیم قرار گرفت؛ روند تحولات نشان داد که مذاکره با وجود همه ضرورت و عقلایی بودن با وجود فردی همچون ترامپ چندان محتمل به نتیجه نیست. وضعیتی که همه فرصت‌سوزی‌های گذشته از جمله احتمال توافق با تروئیکای اروپایی در اسفند سال 1400 و همراهی احتمالی دولت بایدن با آن توافق را به یک دریغ تبدیل کرد.
واقعیت تلخی به نام ناترازی
با همه این مصایبی که اشاره شد، مصیبت و گرفتاری اصلی پیش روی دولت چهاردهم در یک واژه نامیمون اما خفیف یعنی «ناترازی» هویدا شد. ناترازی پولی که خود را در کسری بودجه، افزایش تورم، کاهش ارزش پول ملی نشان می‌داد و میراثی بر جای مانده از دو عامل تحریم و سلسله تصمیمات اشتباه اقتصادی در دولت‌های گذشته بود و ناترازی انرژی که خود را با قطعی برق و گاز نشان داد. تنگناهای اساسی و چالش‌هایی که هیچ منطقی نمی‌توانست در اولین سال فعالیت یک دولت آن را بر دوش مدیران اجرایی جدید بگذارد و با این حال ارثیه نامبارکی بود که در رویدادهایی همچون استیضاح وزیر اقتصاد دولت و برنامه مجلس برای استیضاح وزرای نیرو و نفت و... بر سر دولت چهاردهم آوار شده است. خاموشی‌های گسترده برق و بحران کمبود انرژی که از تابستان و پاییز ۱۴۰۳ آغاز شد و بحران بی‌آبی که بروز آن از ده‌ها سال قبل پیش‌بینی شده بود بحران‌های چند جانبه و بیرونی بودند که همین ابتدای راه دولت در حداکثری‌ترین شکل ممکن بروز پیدا کردند. به این ترتیب اگر چه علت این بحران‌ها عقب‌ماندگی در سرمایه‌گذاری و سوءمدیریت مزمن زیرساخت‌ها در دولت‌های گذشته بود اما حالا مردم چشم انتظار راه حل‌یابی برایشان از سوی دولت چهاردهم هستند. انتظاری که پزشکیان و دولتش سعی دارند با ایجاد یک بسیج ملی و دعوت از همه نخبگان و اندیشمندانی که در داخل و خارج ایران راهکاری برای حل مسائل دارند، برآورده‌اش کنند.
از عمر دولت چهاردهم و آن استخاره نگران کننده حالا نزدیک به یک سال گذشته است؛ مشکلات متعددی پدید آمدند و دشمنان اتفاقات تلخی را بر مردم ایران تحمیل کردند. با این حال دولت نشان داده است که قصدی برای تسلیم شدن در برابر حوادث و کوتاه آمدن از تعهد خود برای بهبود شرایط کشور و مردم ایران ندارد. هر چه هم که راه ناهموار باشد، قصد پیمودن است.
ارسال نظر