چند توصیه برای مدیریت احساس تنهایی

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از همشهری‌آنلاین، به دلایلی نظیر کوچک شدن خانواده‌ها، طلاق، مسافرت فرزندان به خارج از کشور و مشکلات اقتصادی، امروزه تنهایی در حال تبدیل شدن به پدیده‌ای رایج است. اما تنهایی بر مردان بیشتر از زنان تاثیر می‌گذارد و باعث بروز عوارض روحی و روانی ناگوار در آن‌ها می‌شود و حتی ممکن است چنان آن‌ها را ناامید کند که به سمت خودکشی سوق پیدا کنند، اما چاره کار مهار پیامدهای ناگوار تنهایی چیست؟

برای پی بردن به دلایل تنهایی و عوارض روحی و روانی که فرد دچار این وضعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آشنایی با راهکارهای خروج از این وضعیت بحرانی، با دکتر اصغر کیهان نیا روانشناس گفت و گویی انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.

کوچک شدن خانواده

دکتر اصغر کیهان نیا، ضمن اشاره به اینکه برای صحبت درباره عوارض ناگوار و مخرب تنهایی در ابتدا بهتر است به علل و دلایل بروز آن به ویژه در مردان بپردازیم، می‌گوید: یکی از فاکتورهای تنهایی مردان و زنان امروزه کاهش تعداد اعضای خانواده است، در گذشته ما خانواده گسترده داشتیم به این معنا که اعضای خانواده فرزندان و عروس‌ها و دامادها در کنار والدین زندگی می‌کردند. در نتیجه زنان و مردان پیر توسط فرزندان و نوادگانشان مراقبت می‌شدند. در ۵۰ سال اخیر پدیده خانواده مستقل مد شده است. یعنی فرزندان خانواده پس از ازدواج مستقل می‌شوند. فاکتور دوم کاهش فرزندآوری است، در گذشته فرزندآوری زیاد بود، یعنی بیشتر خانواده‌ها به طور متوسط بین ۳ تا ۵ فرزند داشتند، در سال‌های اخیر به دلایل اقتصادی و معضل گرانی مسکن و اجاره نشینی امکان فرزند آوری کم شده و تعداد بچه‌های هر خانواده امروز به ۲ یا یک نفر کاهش یافته است. فاکتور سوم افزایش طلاق است، در گذشته طلاق مذموم و زشت بود و پدر و مادرها و افراد مسن خانواده پادرمیانی می‌کردند و زن‌ها و شوهرهای در آستانه طلاق را اغلب آشتی می‌دادند. امروزه اما کمتر خبر از پادرمیانی بزرگترها هست و به همین دلیل نیز طلاق زیاد شده است.

او استفاده زیاد از فناوری‌ها و آپارتمان نشینی را نیز در افزایش آمار تنهایی افراد موثر می‌داند و می‌گوید: تحولات تکنولوژیک و ایجاد شبکه‌های اجتماعی و استفاده گسترده از فناوری‌های روز باعث بیگانه شدن افراد از یکدیگر و به تبع ان تنهایی بیشتر آن‌ها شده است. در گذشته اعضای خانواده زمان بیشتری کنار هم سپری می‌کردند و زن‌ها با همکاری هم آش می‌پختند و با هم حرف می‌زند و مردها نیز دور هم جمع می‌شدند، اما تحولات تکنولوژیک و آپارتمان نشینی و زندگی مدرن و ماشینی فاصله را میان آدم‌ها افزایش داده و در نتیجه در دنیای امروز آدم‌ها به تدریج تنها می‌شوند.

کدام تنهایی؟

دکتر کیهان نیا در ادامه به انواع تنهایی و مضرات و فواید آن اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: تنهایی اگر اختیاری باشد، یعنی شخص بر اثر اراده و تصمیم خودش تنهایی را انتخاب کند، نه تنها بد نیست بلکه می‌تواند از جهاتی فوق العاده خوب هم باشد. چرا که فرد به اختیار خود تنهایی را انتخاب کرده و می‌تواند بیشتر مطالعه کند، موسیقی گوش دهد، فیلم ببیند و خیلی کارهای مفید دیگر انجام دهد. اما امروزه بیشتر تنهایی‌ها اجباری هستند یا به دلیل متارکه یا فرستادن بچه‌ها به خارج از کشور یا رفتن بچه‌ها به دنبال کار در دیگر شهرهای کشور رخ داده‌اند و در نتیجه والدین تنها شده‌اند.

اهمیت مدیریت

این روانشناس درباره اهمیت برنامه ریزی در زندگی افراد تنها نیز می‌گوید: اگر مدیریتی در زمان و شیوه انجام کارها وجود نداشته باشد، این تنهایی اجباری چه برای زنان و مردان و به ویژه برای مردان می‌تواند خیلی خطرناک باشد. مدیریت زمان و کار به این معناست که مرد در اوقات فراغت یا پس از بازنشستگی بتواند برنامه ریزی کند برنامه‌هایی مانند فعالیت در باغچه خانه، پیاده‌روی و ورزش و انجام یک سری از کارهای خانه داشته باشد. اما آن دسته از افراد تنهایی که روی کاناپه لم می‌دهند و کانال‌های تلویزیون را عوض می‌کنند و به طور ویژه اخبارها و تفسیرهای آن را گوش می‌دهند که به ویژه در این ۲۰ سال اخیر مد شده. زمینه‌های بیماری‌های روحی و روانی و افسردگی و ناامیدی را در خود ایچاد می‌کنند. این افراد تنها که برنامه خاصی برای سپری کردن روز خود ندارند و مدام اخبار و تفسیرهای آن را گوش می‌دهند همه چیز را دریچه منفی و می‌بینند و به هیچ وجه خوشبخت نیستند و بسیار ناشاد هستند.

افراد تنها و گربه و سگ

او تنهایی را یکی از دلایل پناه بردن افراد به گربه و سگ می‌داند و در توضیح آن می‌گوید: این به این اتفاق می‌افتد که تحمل آدم‌ها نسبت به هم شده و از یکدیگر عصبی هستند. اما این دسته از افرادی که برنامه و سرگرمی برای پر کردن اوقات تنهایی خود دارند، دچار این عوارض نمی‌شوند و نیازی نیز به پناه بردن به حیوانات خانگی ندارند. ما به آن دسته از افرادی که در خانه تنها هستند و اغلب تلویزیون تماشا می‌کنند یا در شبکه‌های اجتماعی غوطه ور هستند، ۴ راهکاری که همه آن‌های با حرف «ت» شروع می‌شوند را پیشنهاد می‌کنیم: تحرک، تنفس، تغذیه و تخلیه. اگر تحرک داشته باشید، تنفس مناسب هم دارید و به دلیل سوخت و ساز بالا احساس گرسنگی هم می‌کنید و تغذیه سالم هم دارید و پس از آن تخلیه هم خواهید داشت.

چرا خودکشی؟

افرادی که تنهایی را خود اختیار می‌کنند به پختگی، وارستگی، خود یافتگی و خود پذیرفتگی می‌رسند. سر حال هستند، مطالعه می‌کنند، برنامه دارند، از تغذیه سالم برخوردارند. اما آن‌هایی که به اجبار تنها زندگی می‌کنند، افسرده، ناراحت، ناامید و عصبی هستند و به تدریج این وضعیت آن‌ها را از زندگی بیزار می‌کند و باعث می‌شود برخی از این افراد تنها خودکشی کنند.

گابریل گارسیا مارکس چه می‌گوید؟

دکتر کیهان نیا در توضیح دلایل خودکشی می‌گوید: فرد تا زمانی می‌تواند زندگی کند که علتی برای زندگی کردن داشته باشد. اما متاسفانه زمانی که علتی برای زیستن نداشته باشد، مرگ را خواهد خواست. گابریل گارسیا مارکس نویسنده کتاب «صد سال تنهایی» در این باره حرف درستی می‌زند. او می‌گوید تا زمانی که انگیزه و هدف و عشق دارید می‌توانید زندگی کنید. اما زمانی که عشق به چیزی یا هدفی نداشته باشید دیگر انگیزه‌ای برای زیستن ندارید. یعنی افسرده هستید و هیچ قدمی برای بهبود وضعیت خود بر نمی‌دارید. عشق در اینجا لزوما عشق به جنس مخالف نیست و می‌تواند عشق به کتاب، ساخت و ساز نیز باشد، هدف نیز لازم نیست چندان بزرگ باشد و می‌تواند در حد تعمیر پایه‌های صندلی باشد. آن دسته از افرادی که هدف یا عشق ندارند این‌ها در حقیقت مرده‌های متحرکی بیش نیستند و خیلی ناشاد و افسده هستند و تدام بی انگیزگی و بی هدفی می‌تواند به تدریج فرد را به خودشکی سوق دهد.

چرا کار خانه و غذا خوردن اهمیت دارد؟

این متخصص با اشاره به پیامدهای ناگوار تنهایی برای مردان می‌گوید: عوارض تنهایی برای مردان خیلی بیشتر است. برای اینکه زن‌ها به تنهایی قادر هستند به درستی و خوبی کارهای خانه را انجام دهند، غذا بپزند، ظرف بشورند و خانه را نظافت کنند و دوخت و دوز کنند و خود را با سایر کارهای خانه سرگرم کنند، اما متاسفانه این کارها از همه مردان ساخته نیست و مردان نمی‌توانند مانند زنان اوقات خود را با انجام دادن کارهای مفید در خانه پر کنند. من به مردان تنها می‌گویم ظرف‌های زیبا برای خوردن غذا انتخاب کنید و مرتب با سلیقه و شیک غذا بخورید و برای خودتان احترام قائل شوید. نه اینکه به صورت آشفته غذا بخورید و ته مانده‌های غذا را دوباره گرم کنید که این بی برنامگی در غذا خوردن باعث فرو رفتن بیشتر شما در افسردگی، ناامیدی و ناراحتی روحی و روانی در دوران تنهایی شما خواهد شد.

اخبار گوش ندهید

او در ادامه توصیه‌هایی برای برون رفت از بحران‌های روحی و روانی ناشی از تنهایی ارائه می‌دهد و می‌گوید: به افراد تنها توصیه می‌شود که مدام اخبار سیاسی و تفسیرهای آن را پیگیری نکنند و اخبار حوادث نخوانند با فراد ناامید و منفی باف و افرادی که دائما از همه چیز ناراضی هستند و مدام غر می‌زنند معاشرت نکنند. به موسیقی حزن انگیز گوش ندهند، حرکت کنند و بخندند و تمرین سکوت کنند. افراد پیر به وضوح نیاز دارند با کسی حرف بزنند و حضور آن‌ها در پارک و گفت وگو با همسالان خود می‌تواند تا حد قابل توجهی افسردگی و غم ناشی از تنهایی را کاهش دهد. حتی صدای یک زنگ شماته دار که سکوت تنهایی در خانه را بشکند نیز می‌تواند تا حدی در بهبود مقطعی وضعیت تنهایی فرد مسن موثر باشد.