سرنوشت رکود ۳۸ روزه بازار سهام

در حال حاضر رکود تقاضا در بورس و از دست دادن سطوح مهم حمایتی می‌تواند در کوتاه‌مدت مانعی در مسیر رشد نماگرهای سهام باشد. این در حالی است که بورس تهران از فروردین و با آغاز مذاکرات هسته‌ای کشور تا سطح ۳‌میلیون و ۲۵۲ هزار واحد نیز پیشروی کرده بود، اما به مرور و تحت‌تاثیر ریسک‌های سیاسی و اقتصادی و مهم‌تر از آن جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، کانال‌های به دست آورده را به سرعت از دست داد. عقب‌نشینی بورس و ریزش شاخص‌ها، سهامداران را نسبت به رشد قیمت‌ها در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ناامید کرده است. رفتار فعالان بورسی نشان می‌دهد، آنها قید رشد این بازار را دست‌کم در کوتاه‌مدت زده‌اند.

معاملات بورس تهران در روز گذشته نیز با کاهش۰.۷۶ درصدی شاخص‌کل دنبال شد تا امیدها به بازگشت رونق به صحنه معاملات بورس بار دیگر در بین سهامداران کمرنگ شود. همزمان با این ریزش، ارزش معاملات روزانه سهام نیز کم نوسان نمایان شد. وضعیتی که به خروج پول سهامداران حقیقی گره خورده و وضعیتی متزلزل از این بازار را نمایان می‌کند. گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد؛ تا زمانی که خبر قطعی از مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای منتشر نشود این روند کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نوسان ادامه خواهد یافت. از سویی برای بازگشت اعتماد مجدد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران به بورس، سیاستگذاران باید تدابیر حمایتی جدی اتخاذ کنند. بنابراین به نظر می‌رسد رشد بورس نیاز به زمان بیشتری دارد و نمی‌توان در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مدت چنین انتظاری را از بازار داشت و شاهد افزایش تقاضا در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای باشیم.

سریال ادامه‌دار خروج پول

در جریان معاملات دیروز ، شاخص کل با کاهش ۰.۷۶ درصدی همراه شد و در سطح ۲‌میلیون و ۴۷۵ هزار واحد کار خود را به اتمام رساند. نماگر هم‌وزن نیز ۰.۲۲ درصد از ارتفاع خود را از دست داد و در سطح ۷۶۷ هزار واحد قرار گرفت. در فرابورس نیز شاخص کل این بازار، کاهش ۰.۰۷ درصدی را تجربه کرد. در معاملات آخرین روز کاری هفته بازار سهام، ۵۵۲‌میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد و ارزش معاملات بازار سهام نیز رقم ۳ هزار و ۲۳۰میلیارد تومان را ثبت کرد. یکی از موضوعات نگران‌کننده در بطن داد‌و‌ستدهای بورسی، خروج پول سهامداران خرد است. بعد از بازگشایی بورس، ‌بازار سهام تنها ۴ روز ورود پول را ثبت کرده است. طی این مدت بیش از ۵۱ همت پول توسط حقیقی‌ها از گردونه معاملات سهامی خارج شده است. این امر بیانگر تردید معامله‌گران نسبت به وضعیت بازار سهام است که از تعدد ریسک‌های گوناگون متاثر شده است.

در جریان معاملات روز گذشته، وضعیت نزولی بازار سهام منجر به ایجاد فشار فروش در اکثر گروه‌‌های بورسی شد و بخش زیادی از گروه‌ها با خروج پول بالا همراه شدند. بانکی‌ها با خروج پول ۱۴۹میلیارد تومان در راس جدول خروج روزانه حقیقی‌ها جای گرفتند. پس از آن گروه خودرو و قطعه که روز سه‌شنبه تحت‌تاثیر اخبار مثبت از حذف شورای رقابت با اقبال حقیقی‌ها مواجه شده بودند در معاملات چهارشنبه خروج بالای پول حقیقی‌ها را تجربه کردند. خودروسازان با ثبت خروج ۵۱میلیارد تومان حقیقی‌ها در رتبه دوم جدول خروج پول جای گرفتند. گروه فلزات اساسی هم روز بدی را پشت سر گذاشت و با خروج ۴۱میلیارد تومانی حقیقی‌ها سومین جایگاه جدول روزانه خروج پول را از آن خود کرد.

 به‌رغم تجربه خروج پول در بخش زیادی از گروه‌های بورسی، در برخی گروه‌ها از جمله استخراج کانه‌های فلزی، زغال‌سنگ و مخابرات ورود پول بیش از ۵میلیارد تومان رقم خورد و صنایع مذکور را در صدر جدول تراز پول حقیقی جای داد. قهر حقیقی‌ها به صندوق‌ها هم رسید. بیشترین میزان خروج پول از صندوق‌های بخشی با ۴۹میلیارد تومان رقم خورد. پس از آن صندوق‌های سهامی با خروج پول ۴۵میلیارد تومان بیشترین میزان خروج حقیقی در روز چهارشنبه را به ثبت رساندند. در راس جدول ورود و خروج حقیقی‌ها، صندوق‌های درآمد ثابت جای دارند. در پایان معاملات روز چهارشنبه صندوق‌های درآمد ثابت‌ ورود پول ۳۷۵میلیارد تومانی را به ثبت رساندند. پس از آن صندوق‌های طلا با ورود پول ۲۵۸میلیارد تومان رتبه دوم جدول ورود حقیقی‌ها را به خود اختصاص دادند. از میان صندوق‌های سهامی، اهرمی‌ها با جذب پول ۳۳میلیارد تومان بیشترین میزان ورود حقیقی‌ها را تجربه کردند.

واکاوی نزول‌های پیاپی

بازار سهام تشنه تقاضا است. برخی از کارشناسان می‌گویند اگر خریداران برای چند روز وارد بازار شوند شاهد تشکیل صف‌های خرید خواهیم بود. در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اظهار کرد: علت اصلی شرایط فعلی بازار، نبود خریدار است. اما چرا خریدار در بازار حاضر نمی‌شود؟ این سوال مهمی است. اگر به وضعیت سهام نگاه کنیم، بسیاری از آنها در کف تاریخی خود قرار دارند و در ارزندگی آنها تردیدی وجود ندارد. اغلب سهام‌ها حول محور نسبت قیمت به درآمد (P/E) حدود ۴ واحد هستند که نشان‌دهنده جذابیت قیمتی است. پس مشکل در ارزندگی سهام نیست. مساله اصلی این است که چرا پول وارد بازار نمی‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت اخیر بورس تهران گفت: از ابتدای سال جاری که شاخص کل از ۲.۷میلیون واحد به حدود ۳.۲‌میلیون رسید، پولی از بیرون بازار سرمایه وارد نشد. تنها پول موجود در دست اهالی بازار جابه‌جا شد؛ پولی که در صندوق‌های درآمد ثابت یا صندوق‌های طلا پارک شده بود، به بازار آمد و صرف خرید سهام شد. این جابه‌جایی هم بیشتر به دلیل خوش‌بینی ایجادشده از مذاکرات هسته‌ای بود. بنابراین نباید انتظار داشت در مقطع فعلی پولی از بیرون وارد شود. در گام اول، باید پول فعالان بازار دوباره وارد سهام شود. او در ادامه توضیح داد: اما چرا این پول هنوز به بازار بازنگشته است؟ دلایل متعددی را می‌توان را برای این موضوع مطرح کرد.

 ۱- فضای تعلیق و نبود چشم‌انداز روشن: در شرایطی که بازار در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برد و آینده مذاکرات نامشخص است؛ همین بلاتکلیفی باعث می‌شود سرمایه‌گذار ترجیح دهد بخشی از پرتفوی خود را به صورت ترکیبی در دارایی‌های مطمئن‌تر نگه دارد.

۲-سیاست‌های کلان اقتصادی: نرخ سود صندوق‌های درآمد ثابت در حال حاضر حدود ۳۵ درصد است؛ این عدد برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب است. از سوی دیگر، نرخ دلار توافقی از ابتدای سال تاکنون زیر ۷۰ هزار تومان نگه داشته شده است. این سیاست تثبیت نرخ ارز باعث نگرانی در مورد سودآوری آتی شرکت‌ها شده است. سرمایه‌گذار تصور می‌کند در چنین شرایطی بازدهی سهام چندان بالا نخواهد بود، بنابراین ترجیح می‌دهد نقدینگی خود را در صندوق‌های با درآمد ثابت یا طلا نگه دارد. البته وزیر اقتصاد اخیرا نکات امیدوارکننده‌ای را در خصوص ارز تک‌نرخی مطرح کرده است. 

به گفته احمد اشتیاقی، در مجموع می‌توان گفت بازار در شرایط فعلی از نظر فروشنده به اشباع رسیده و قیمت‌ها در محدوده ارزنده‌ای قرار دارند. اما تا زمانی که گره‌های سیاسی و اقتصادی باز نشود، بعید است شاهد یک روند افزایشی قدرتمند باشیم. در حال حاضر بازار بیشتر در وضعیت انتظار قرار دارد؛ منتظر یک خبر خوب سیاسی یا یک تصمیم اقتصادی درست، تا بتواند حرکت صعودی جدیدی را آغاز کند.