چرا سیاستگذار پولی، رمزارزها را تهدید می بیند؟ | از نگاه نسل جوان ایرانی به رمزارزها تا نبود اجماع میان نهادهای تصمیم گیر

به گزارش اقتصادنیوز، «چرا سیاستگذار پولی رمزارزها را تهدید می‌بیند؟» این سوالی است که هفته نامه تجارت فردا در شماره جدید خود به آن پاسخ داده است.

در همین رابطه، محمد طاهری، سردبیر هفته نامه تجارت فردا در سرمقاله این شماره نوشت؛

سال‌ها زمان لازم است تا جوامع به نوآوری‌های مالی اعتماد کنند، اما جامعه ایران تقریباً همزمان با کشورهای غربی با پدیده بیت‌ کوین و رمزارزها آشنا شده است. بااین‌حال، نگاه سیاست‌گذاران ایرانی به این پدیده همچنان محتاطانه و مبتنی بر تردید بوده و رمزارزها بیش از آنکه فرصتی برای نوآوری مالی یا توسعه بازارها تلقی شوند، به‌مثابه تهدیدی بالقوه برای نظم پولی کشور تلقی می‌شوند.

البته بخشی از بدنه سیاست‌گذاری اقتصادی، به‌ویژه در وزارت امور اقتصادی و دارایی، نگاه متفاوتی به این پدیده دارد و بر امکان بازتعریف نقش رمزارزها در قالب یک چهارچوب تنظیم‌گری‌شده و اصلاحی تاکید می‌کند. این تفاوت دیدگاه‌ها نشان‌ می‌دهد اجماع روشنی در سطح سیاست‌گذاری کلان، درباره نحوه تصمیم‌گیری درباره رمزارزها وجود ندارد.

هفته‌نامه‌ تجارت‌فردا  این هفته به بهانه نزدیک شدن به هفدهمین سالگرد رونمایی از بیت کوین در شماره 620 به بررسی ابعاد ورود این پدیده به ایران پرداخته است.

احتیاط حداکثری

رئیس‌کل بانک مرکزی در سال‌های مسئولیت خود کمتر به‌صورت علنی درباره رمزارزها سخن گفته، اما اظهارات او در محافل محدود نشان می‌دهد محمدرضا فرزین در زمره بانکدارانی است که به این مقوله با دیده تردید می‌نگرند. او ترجیح می‌دهد از واژه «رمزپول» استفاده کند، چرا که به اعتقادش ترجمه دقیق این مفهوم «پول» است نه «ارز». سیاست‌گذاری و نظارت بر این حوزه را وظیفه ذاتی بانک مرکزی می‌داند و معتقد است: «اگرچه در مقاطع مختلف، نهادهای گوناگونی به این حوزه ورود کرده و گاه مداخلاتی صورت گرفته، اما به دلیل ریسک‌های بالای رمزپول‌ها برای اقتصاد کلان، بانک مرکزی تنها مرجع مسئول در مواجهه با این پدیده است.»

او همچنین تاکید می‌کند: «در سطح جهانی نیز حساسیت نسبت به کریپتوکارنسی‌ها بسیار بالاست. ماهیت نوآورانه و درعین‌حال پرریسک این دارایی‌ها موجب شده هر تصمیم یا رفتار سیاسی بتواند بازار آنها را با نوسان شدید مواجه کند. به همین دلیل در کشورهایی مانند انگلستان، ترکیه، امارات، چین و هند مقررات محدودکننده و احتیاطی ویژه‌ای اعمال می‌شود. در ایران نیز با توجه به شرایط خاص اقتصادی، رویکردی مشابه و حتی سخت‌گیرانه‌تر اتخاذ شده است.»

در چهارچوبی که رئیس‌کل بانک مرکزی ترسیم می‌کند، دادوستد و استفاده از رمزارزها به‌مثابه ابزار پرداخت ممنوع است؛ به این معنا که نمی‌توان دارایی‌هایی مانند بیت‌کوین یا تتر را جایگزین ریال در مبادلات رسمی کرد. به گفته فرزین، این قاعده مختص ایران نیست و حتی کشورهایی مانند امارات نیز چنین جایگزینی را نمی‌پذیرند. به باور او، هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد بیت‌کوین جایگزین پول رسمی‌اش شود. فرزین هشدار می‌دهد که نبود مقررات احتیاطی می‌تواند به سلطه رمزپول‌ها بر نظام پولی منجر شود و از این‌رو، اعمال این محدودیت‌ها را برای صیانت از حاکمیت پولی ضروری می‌داند. درعین‌حال، او به وجود دیدگاه‌های متفاوت در وزارت اقتصاد و آمادگی بانک مرکزی برای بررسی پیشنهادهای اصلاحی اشاره می‌کند.

جهت‌گیری رئیس‌کل بانک مرکزی، حاکمیت‌محور و مبتنی بر کنترل ریسک است. رمزارزها در این نگاه نه یک فرصت فناورانه، بلکه تهدیدی بالقوه برای ثبات پولی و اقتصادی کشور تلقی می‌شوند. تاکید مداوم بر واژه رمزپول نیز بازتاب‌دهنده حساسیت سیاست‌گذار نسبت به جنبه پولی این دارایی‌ها و نگرانی از تضعیف نقش ریال است. بر همین اساس، بانک مرکزی تلاش می‌کند انحصار خود را در تنظیم‌گری این حوزه تثبیت کرده و هرگونه مداخله سایر نهادها را عامل اخلال در مدیریت ریسک معرفی کند.

به نظر می‌رسد برخورد سیاست‌گذاران ایرانی با رمزارزها، در نقطه‌ای میان احتیاط حداکثری و پذیرش محدود، متوقف مانده است. درحالی‌که جامعه، به‌ویژه نسل جوان، این دارایی‌ها را به‌مثابه ابزاری برای سرمایه‌گذاری و پاسخ به محدودیت‌های اقتصاد داخلی پذیرفته، سیاست‌گذار پولی همچنان آنها را عمدتاً از زاویه تهدید برای حاکمیت پولی می‌بیند.

نبود اجماع روشن میان نهادهای تصمیم‌گیر، باعث شده مسیر تنظیم‌گری رمزارزها نه کاملاً مسدود و نه به‌طور شفاف گشوده شود. تا زمانی که این شکاف دیدگاهی برطرف نشود، رمزارزها در کشور ما در وضعیت خاکستری باقی می‌مانند؛ وضعیتی که هم فرصت‌های نوآوری را محدود می‌کند و هم ریسک‌های پنهان را به تعویق می‌اندازد.